Merdiven Ölçüleri Nasıl Yazılır? Ciddiyetle Dalga Geçmenin Tam Zamanı
İzmir’de yaşıyorum, 28 yaşındayım ve evet, sosyal medyada tartışmayı seviyorum. Çünkü bazı konular var ki gerçekten hak ediyor. “Merdiven ölçüleri nasıl yazılır?” mesela. Kulağa sıkıcı geliyor olabilir ama inanın bana, bu konu sandığınızdan çok daha politik, çok daha sinir bozucu ve bir o kadar da eğlenceli. Hele ki işin içine mimarlık, inşaat, belediye mevzuatı ve “usta böyle alışmış” kafası girince… Buyurun tartışmaya.
Benim net bir fikrim var: Merdiven ölçüleri doğru yazılmıyor. Hatta çoğu zaman yazılmıyor bile. Yazılmış gibi yapılıyor. Bu yazıda sevdiğim yanları da söyleyeceğim, ama eleştiri ağır basacak, şimdiden uyarayım.
Merdiven Ölçüleri Neden Bu Kadar Hafife Alınıyor?
Bir düşünün. Bir binada en çok kullanılan şeylerden biri ne? Merdiven. Ama projelerde, teknik çizimlerde ya da ilanlarda merdiven ölçüleri ya eksik, ya muğlak, ya da “usta anlar” seviyesinde bırakılıyor. İşte burada sinirleniyorum.
“Rıht: 17 cm, Basamak: 28 cm” yazmak bu kadar mı zor? Neden hâlâ “standart merdiven” gibi hiçbir şey ifade etmeyen tanımlarla karşılaşıyoruz? Standart kime göre, neye göre? 1.60 boyundaki biriyle 1.90 boyundaki biri aynı merdiveni mi kullanıyor sanıyoruz?
Merdiven ölçüleri nasıl yazılır? sorusunun cevabı teknik olduğu kadar zihinsel de. Ciddiye almazsan, doğru yazamazsın.
Güçlü Yanlar: Doğru Yazıldığında Gerçekten İşe Yarıyor
Netlik, Okunabilirlik ve Evrensel Dil
Hakkını teslim edelim. Merdiven ölçüleri doğru yazıldığında hayat kurtarır. Projede açık açık rıht yüksekliği, basamak derinliği, merdiven genişliği ve sahanlık ölçüleri yazıyorsa, kimse kafasını kaşımak zorunda kalmaz.
Sevdiğim taraf şu: Bu işin bir matematiği var. Formülü var. Rıht + basamak = 45–48 cm aralığı mesela. Yazdın mı? Yazdın. Tartışma bitti. Kimse “bence böyle daha estetik” diyemiyor. İşte bu netlik hoşuma gidiyor.
Standartlara Yakınlık (En Azından Kâğıt Üzerinde)
TS standartları, yönetmelikler, yangın merdiveni kuralları… Hepsi aslında yol gösterici. Merdiven ölçüleri nasıl yazılır? sorusuna cevap arayan biri bu kaynaklara baksa, düzgün bir iş çıkarabilir. Kâğıt üzerinde her şey güzel. Sorun uygulamada.
Zayıf Yanlar: Kâğıt Üzerinde Harika, Gerçekte Komedi
Ölçü Var Ama Mantık Yok
En çok sinirlendiğim nokta şu: Ölçüler yazılıyor ama insan ergonomisi tamamen unutuluyor. Rıht 19 cm yazılmış, basamak 23 cm. Eee? Bu merdivenden kim çıkacak, dağ keçisi mi?
Burada sarkazm yapacağım, kusura bakmayın: Bazı merdivenler resmen “çıkabilirsen çık” temalı. Sonra da “ölçüler projeye uygun” deniyor. Proje yanlışsa ne olacak?
Eksik Yazım, Yarım Bilgi
Bir de şu var: Sadece rıht ve basamak yazıp geçmek. Merdiven genişliği yok, korkuluk yüksekliği yok, sahanlık ölçüsü yok. Bu ne şimdi? Fragman gibi. Filmi nerede?
Merdiven ölçüleri nasıl yazılır? sorusuna verilen cevaplar çoğu zaman eksik. Çünkü “nasıl yazılır” değil, “ne kadar yazmak yeterli” gibi bir algı var. Spoiler: Yeterli diye bir şey yok, detay şart.
Tartışalım: Gerçekten Kimin Umurunda?
Şimdi soruyorum: Merdiven ölçülerini kim için yazıyoruz? Belediyeye evrak teslim etmek için mi, yoksa o merdiveni her gün kullanacak insanlar için mi? Proje onaylansın diye yazılan ölçüyle, yaşanabilir bir yapı için yazılan ölçü aynı şey mi?
Bir diğer soru: Neden hâlâ mimar, mühendis ve ustanın dili bu kadar kopuk? Ölçü doğru yazılsa bile uygulamada neden değişiyor? “Yerinde öyle geldi” bahanesi ne zamandan beri teknik gerekçe oldu?
Sonuç: Merdiven Küçük, Mesele Büyük
Merdiven ölçüleri nasıl yazılır? basit bir teknik soru gibi duruyor ama aslında zihniyet meselesi. Detayı önemseyenle geçiştiren arasındaki farkı gösteriyor. Ben açık konuşayım: Bu konuda daha cesur, daha net ve daha eleştirel olmamız gerekiyor.
Merdiven dediğin şey sadece iki katı bağlamaz. İnsanla mekân arasındaki ilişkiyi kurar. Yanlış yazılmış bir ölçü, her gün tekrar eden bir rahatsızlık demektir. Doğru yazılmış bir ölçü ise fark edilmez bile. Çünkü iyi tasarım zaten göze batmaz.
Belki de asıl soru şu: Biz gerçekten doğru olanı mı yazıyoruz, yoksa alıştığımızı mı? Tartışmaya buradan başlayalım.